Η Ελβετία, η όμορφη χώρα της οικονομικής σταθερότητας και της αξιοπιστίας, δεν είναι πια τόσο βαρετή, λέει το Politico, καθώς η Credit Suisse, η 19η μεγαλύτερη τράπεζα της Ευρώπης, καταρρέει και καθίσταται η μεγαλύτερη τραπεζική απώλεια μετά την οικονομική κρίση του 2008.
Η ανησυχία τώρα είναι τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτή η κατάσταση στις οικονομίες του πλανήτη.
«Και αν η βαρετή, ασφαλής Ελβετία δεν μπορεί να σώσει τις τράπεζές της, τότε, λοιπόν, ποιος μπορεί;» αναφέρει το Politico και εξηγεί:
«Για να καταλάβετε τι συνέβη, σκεφτείτε έναν γάμο με την απειλή όπλου. Την Κυριακή, η πληγωμένη τράπεζα με έδρα τη Ζυρίχη αναγκάστηκε από τις ελβετικές αρχές να πάει στο κρεβάτι με την αιώνια αντίπαλό της, την UBS. Ήταν ιστορικό. Μια συμφωνία 3 δισ. ελβετικών φράγκων που -για λίγες ώρες τουλάχιστον- επέτρεψε σε όλους να πάρουν μια ανάσα».
Στόχος ήταν η προστασία των επενδυτών και των καταθετών και η αναχαίτιση μιας πλήρους τραπεζικής κρίσης. Προσωρινά τουλάχιστον, αυτό επιτεύχθηκε.
Αλλά ως συνήθως, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Καθώς οι αγορές μάζεψαν το πτώμα της Credit Suisse, ο κώδωνας του κινδύνου άρχισε να χτυπά.
«Μην το κάνεις αυτό»
Ο τρόπος με τον οποίο οι Ελβετοί έκαναν τη διάσωση μπορεί να έκανε τα πράγματα χειρότερα.
Από την προηγούμενη κρίση, οι ρυθμιστικές αρχές προσπάθησαν να αποτρέψουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρίσκονται σε κίνδυνο να «μολύνουν» το ένα το άλλο με τα προβλήματά τους, επιβάλλοντας ζημίες στους ομολογιούχους (και όχι στους καταθέτες και τελικά στον φορολογούμενο).
Αλλά ακόμη και εκείνοι που κατείχαν τον πιο επικίνδυνο τύπο ομολόγων ήταν σίγουροι ότι δεν θα επηρεάζονταν μέχρι να πληρώσουν πρώτοι οι μέτοχοι.
Στην περίπτωση της Credit Suisse, οι ελβετικές ρυθμιστικές αρχές ανέτρεψαν αυτόν τον κανόνα, επιβαρύνοντας πρώτα τους κατόχους ομολόγων - και αυτό έχει προκαλέσει οικονομικό πανικό σε ολόκληρο το σύστημα.
«Κάποιοι προσπάθησαν να τους σταματήσουν, ακριβώς για αυτόν τον λόγο» δήλωσε στο POLITICO ειδικός σε θέματα τραπεζικής ρευστότητας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Είναι το κλασικό παράδειγμα του πώς η μόλυνση μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο το σύστημα. Εάν ξαφνικά οι επενδυτές πιστεύουν ότι τα ομόλογά τους είναι πιο επικίνδυνα από πριν, μπορεί να οδηγήσει σε ξεπούλημα, πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω και υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη σε ολόκληρο το σύστημα.
Τότε και οι τράπεζες θα μπορούσαν να δουν το κόστος της χρηματοδότησής τους να αυξάνεται σημαντικά, επιτείνοντας τα προβλήματά τους, προειδοποίησαν τραπεζικοί αναλυτές της JP Morgan.
Σε μια προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα μετά την ελβετική απόφαση, τρία ευρωπαϊκά εποπτικά όργανα -το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και ο εποπτικός βραχίονας της ΕΚΤ- εξέδωσαν κοινή δήλωση για να καθησυχάσουν τους επενδυτές ότι σε περίπτωση κατάρρευσης τράπεζας στην ΕΕ, οι μέτοχοι θα επιβαρύνονταν πρώτοι.
Αλλά η κατάρρευση της Credit Suisse εγείρει επίσης σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το εάν το σύστημα ήταν τόσο σταθερό όσο πιστεύαμε αρχικά.
Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, η τράπεζα ήταν καλά κεφαλαιοποιημένη και είχε πολλά περιουσιακά στοιχεία. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι κανόνες που θεσπίστηκαν στον απόηχο της κρίσης του 2008 δεν είναι τόσο αυστηροί όσο πιστεύαμε.
Αν μπορεί κάτι να φέρει παρηγοριά είναι η μοναδικότητα της περίπτωσης της Credit Suisse. Τα προβλήματά της ξεκίνησαν εδώ και πολύ καιρό και έχουν ελάχιστη ομοιότητα με τα προβλήματα της Silicon Valley Bank (SVB).
Οι ελβετικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι η τράπεζα δεν ήταν εκτεθειμένη σε υψηλότερα επιτόκια όπως ήταν η SVB όταν αποφάσισαν να παρέχουν στήριξη.
Σκάνδαλο κατασκοπείας
Οι δυσκολίες της Credit Suisse ξεκινούν από πιο πριν. Υπό την πίεση να καταστήσει την επενδυτική της τράπεζα κερδοφόρα, προσέλαβε τον πρώην ασφαλιστικό στέλεχος Tidjane Thiam ως διευθύνοντα σύμβουλο το 2015 με εντολή να αλλάξει τα πράγματα.
Η άμεση απάντηση του Thiam ήταν να ξεκινήσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης με περικοπές χιλιάδων θέσεων εργασίας, μείωση του κόστους και περιορισμού του τμήματος επενδυτικής τραπεζικής.
Όμως η προσπάθεια δυσκολεύτηκε όταν το τμήμα επενδυτικής τραπεζικής πάλεψε να συμβαδίσει με τους ανταγωνιστές του και, ακόμη χειρότερα, ενεπλάκη σε μια σειρά ζημιογόνων σκανδάλων, συμπεριλαμβανομένης της ζημίας 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σχετίζεται με την κατάρρευση του hedge fund Archegos.
Ένα «κατασκοπευτικό σκάνδαλο», στο οποίο η τράπεζα παρακολουθούσε τους υπαλλήλους της, ανάγκασε το στέλεχος να αποχωρήσει.
Το διοικητικό συμβούλιο της Credit Suisse στράφηκε στη συνέχεια στον Thomas Gottstein για να γίνει CEO.
Αυτός υποσχέθηκε να συνεχίσει τις προσπάθειες του Thiam για την αναδιάρθρωση, αλλά αναγνώρισε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να αντιμετωπιστούν τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα.
Το 2021, συγκλονίστηκε από τη συμμετοχή της με την αποτυχημένη χρηματοοικονομική εταιρεία Greensill Capital. Η τράπεζα αναγκάστηκε για άλλη μια φορά να προβεί σε μαζική απομείωση και ο Gottstein έπρεπε να παραιτηθεί.