Οι φορολογικές υποχρεώσεις άνω των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ που κλήθηκαν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι τον Δεκέμβριο, στέρησαν από την αγορά την περίοδο των γιορτών κάθε δυνατότητα να επωφεληθεί της σταθεροποίησης του κλίματος στην οικονομία, όπως τουλάχιστον αυτή προκύπτει από τους βασικούς δείκτες.
Ο τζίρος της αγοράς τον τελευταίο μήνα του έτους, που παραδοσιακά είναι αυτός που πυροδοτεί την καταναλωτική δαπάνη, εμφανίζεται για μία ακόμη χρονιά σημαντικά μειωμένος, καθώς, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στην έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ, οι πωλήσεις μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 17,6% και τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις δηλώνουν ότι τον Δεκέμβριο παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα τζίρου σε σχέση με αυτά της προηγούμενης χρονιάς.
Πρόκειται για τον τζίρο που πραγματοποιήθηκε από τα μικρομεσαία καταστήματα, καθώς στα στοιχεία της ΕΣΕΕ δεν περιλαμβάνονται οι πωλήσεις από τις μεγάλες αλυσίδες και τα πολυκαταστήματα, στις οποίες σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις η μείωση περιορίστηκε σε μονοψήφιο ποσοστό.
Στη φθίνουσα εικόνα που εμφανίζει το λιανεμπόριο και δη τα μικρά και μεσαία καταστήματα τον Δεκέμβριο, δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί και η επίδραση που είχε η μετατόπιση της ζήτησης στα τέλη Νοεμβρίου λόγω της Black Friday, από την οποία επωφελήθηκαν κυρίως τα μεγάλα καταστήματα, που είχαν άμεσα αντανακλαστικά και αντέδρασαν ευέλικτα στην ευκαιρία για αύξηση των πωλήσεων. Η τάση αυτή δεν είναι παρά άλλη μία ένδειξη της επικράτησης των μεγάλων αλυσίδων, που ειδικά σε δύσκολες οικονομικές περιόδους ενισχύουν τη θέση τους, αξιοποιώντας το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα.
Αν και το ακριβές ποσοστό της μείωσης μένει να επιβεβαιωθεί από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις λιανικές πωλήσεις, βέβαιο είναι ότι ούτε η βελτίωση του ρυθμού ανάπτυξης στο 1,5% με βάση τα στοιχεία για το τρίτο τρίμηνο του έτους ούτε το όφελος από τη μείωση της ανεργίας στο 23,1%,αποτυπώνεται στα στοιχεία για την πραγματική οικονομία. Με δεδομένο μάλιστα ότι την ίδια στιγμή οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών συνεχίζουν να συρρικνώνονται, γίνεται σαφές ότι ο εχθρός της πραγματικής οικονομίας δεν είναι άλλος από το κράτος, που απομυζά κάθε ικμάδα ρευστότητας.
Η σχετική έρευνα της ΕΣΕΕ με στοιχεία από 83 εμπορικούς συλλόγους όλης της χώρας, δείχνει ότι οι πωλήσεις των καταστημάτων λιανεμπορίου στο διάστημα των φετινών εορτών εμφάνισαν πτωτική τάση στη συντριπτική πλειονότητα των περιοχών. Τρεις στις τέσσερις (76%) επιχειρήσεις παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα τζίρου από τα αντίστοιχα της προηγούμενης χρονιάς, περίπου μία στις πέντε (17%) κατέγραψε αμετάβλητο κύκλο εργασιών και το 7% των επιχειρήσεων σημειώνει το 2016 τζίρο μεγαλύτερο από τον περυσινό.
Το 28% μάλιστα των επιχειρήσεων δήλωσε ότι η μείωση ανέρχεται σε ποσοστό άνω του 40%, το 12% σε ένα εύρος μεταξύ 31% και 40%, ενώ στις υπόλοιπες κατηγορίες ισοκατανέμονται οι απαντήσεις με ένα ποσοστό που αγγίζει το 20%. Ουσιαστικά 4 στις 10 επιχειρήσεις που είχαν μείωση πωλήσεων φαίνεται να χάνουν πάνω από 30% του τζίρου τους μέσα σε έναν χρόνο, τη συγκεκριμένη περίοδο αναφοράς.
Σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου της ΕΣΕΕ κ. Βασίλη Κορκίδη, εκτός από την Black Friday, μία από τις αιτίες που συνέβαλε στη μείωση του τζίρου τον Δεκέμβριο είναι και οι χειμερινές εκπτώσεις που ξεκίνησαν αμέσως μετά τις γιορτές και οδήγησαν τους καταναλωτές να μεταθέσουν ενδεχομένως τις καταναλωτικές τους δαπάνες για το νέο έτος.
Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των κλάδων που σημείωσε τη μεγαλύτερη συρρίκνωση τον Δεκέμβριο είναι ο κλάδος της ένδυσης/υπόδησης, με το ποσοστό των καταστημάτων που δηλώνει ότι είχε μειωμένες πωλήσεις να ανέρχεται στο 88%. Η κακοκαιρία που κυριάρχησε άλλωστε αμέσως μετά τα Χριστούγεννα, ήταν μάλλον η αφορμή παρά η αιτία, που όξυνε το πρόβλημα της περιορισμένης καταναλωτικής κίνησης.
Στον αντίποδα, το μικρότερο ποσοστό πτώσης του κύκλου εργασιών εμφανίζεται στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τροφίμων, με το 58% των καταστημάτων να δηλώνει μείωση τζίρου, καθιστώντας τον συγκεκριμένο κλάδο ως τον ανθεκτικότερο του εμπορίου.
Σύμφωνα με τις απαντήσεις από την έρευνα της ΕΣΕΕ, στο σύνολο του δείγματος, ο μέσος αριθμός πελατών ανέρχεται στα 52 άτομα, με μέση απόδειξη 29 ευρώ. Το 42% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι οι πελάτες κατά τη διάρκεια των εορτών χρησιμοποίησαν κυρίως μετρητά για τις αγορές τους και το 24% χρησιμοποίησε κάρτες, ενώ το 32% δήλωσε ότι οι πελάτες χρησιμοποίησαν και τα δύο μέσα συναλλαγής ισομερώς.