Αν δεν ενισχύσουν τα μεγέθη τους, η πορεία τους στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον θα είναι όλο και πιο προβληματική.
Ο υπερεμπορισμός και η πληθώρα μικρών βιοτεχνικών επιχειρήσεων είναι δύο κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, τα οποία όμως έχουν φθάσει στα όριά τους.
Σε μία οικονομία η οποία έχει κατεπείγουσα ανάγκη από εξωστρέφεια και ένα σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο, η ελληνικού τύπου μικρομεσαία επιχείρηση (ΜμΕ) δεν έχει πολλά να προσφέρει. Γιατί, απλούστατα, δεν μπορεί ακόμα και αν θέλει.
Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησαν ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και η εταιρεία συμβούλων ΕΥ, οι ελληνικές ΜμΕ υστερούν σε ανταγωνιστικότητα και γενικά αποκλίνουν από τις ευρωπαϊκές επιδόσεις –με λίγες εξαιρέσεις.
Οι λόγοι της υστέρησης αυτής αναλύονται ως εξής:
*Υψηλός κατακερματισμός & επιχειρηματικότητα ανάγκης: Το ποσοστό των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι κατά 3,9% υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσον ορό (96,9% έναντι 93% επί του συνόλου των επιχειρήσεων).
*Χαμηλός αριθμός απασχολούμενων ανά επιχείρηση. Ενδεικτικά, στην Ελλάδα, η μεσαία επιχείρηση δημιουργεί μόλις 94 κατά μέσον όρο θέσεις εργασίας, 9 λιγότερες από τον ευρωπαϊκό μέσον όρο. Η απόσταση μεγαλώνει όσο μικραίνει το εταιρικό μέγεθος. Η εικόνα προϋπάρχει της κρίσης (2008).
*Χαμηλή προστιθέμενή αξία. Στο 1/3 του μέσου όρου της ΕΕ, η προστιθέμενη αξία ανά επιχείρηση στην Ελλάδα.
*Χαμηλή παραγωγικότητα, γεγονός που αναδεικνύει την περιορισμένη συνεισφορά στην οικονομική ανάπτυξη. Η παραγωγικότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα υπολογίζεται σε μόλις 40% της ΕΕ (14.000 ευρώ έναντι 35.000 ευρώ ανά εργαζόμενο).
*Περιορισμένες εξαγωγές και λίγες εξαγωγικές επιχειρήσεις. Εξάγουν, έστω και περιστασιακά, μόλις 17.460 πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (2,5% του συνόλου). Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα βρίσκονται πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσον όρο (στο 70% και 78% του ευρωπαϊκού μέσου οι εξαγωγές επί των πωλήσεων). Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, υστερούν σημαντικά (στο 42% του ευρωπαϊκού μέσου όρου).
*Αποκομμένες εξαγωγές από διεθνείς παραγωγικές αλυσίδες. Οι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν συμμετέχουν ενεργά σε διεθνή παραγωγικά δίκτυα. Από τις 17.460 εξαγωγικές, οι μισές περίπου (1,24% του συνόλου) εξάγουν σε χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι 5.700 (0,8% του συνόλου) στην μεταποίηση και οι υπόλοιπες σε γεωργία, κατασκευές, υπηρεσίες, κλπ.
*Στασιμότητα, έλλειψη δυναμικής και απουσία νέων προσπαθειών, όπως αποτυπώνεται από την ηλικία της μέσης επιχείρησης. Μόλις 25% των ελληνικών επιχειρήσεων είναι ηλικίας κάτω των 3 ετών, έναντι 43% στην Ιρλανδία. Σχεδόν το 50% των επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα είναι γηραιότερες των 10 ετών, με αυτές άνω των 6 ετών να φτάνουν το 60%.
*Χωρίς προοπτική μεγέθυνσης, ακόμα και πριν την κρίση. Επιχειρηματίες αρχικών σταδίων, το 2015, δήλωσαν κατά 87% πως δεν προτίθενται να προσλάβουν περισσότερους από 5 εργαζόμενους 2 την προσεχή πενταετία.
Από αυτά που προηγούνται, γίνεται ξεκάθαρο ότι η μείωση των ΜμΕ πρέπει να γίνει εθνικός στόχος και το ερώτημα που προκύπτει είναι: με ποιον τρόπο; Κατά τον ΣΕΒ, οι ελληνικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από ένα νέο μείγμα πολιτικών, ήτοι από ένα Σύμφωνο που θα θέτει σαν προτεραιότητα την παραγωγική τους μεγέθυνση.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒ πιστεύει ότι η μετάβαση από τις «πολιτικές για το μικρό μέγεθος» που συνεχίζει να εφαρμόζει η Ελλάδα, σε «πολιτικές μεγέθυνσης», ανάλογες του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, διασφαλίζει επιβίωση και προσφέρει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης των ΜμΕ.
Συνεπώς, οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από ένα νέο μείγμα πολιτικών. Κεντρικός στόχος του Συμφώνου που προτείνει ο ΣΕΒ πρέπει να είναι η δημιουργία 8.000 περισσότερων ΜμΕ μέχρι το 2025.
Ο ρεαλιστικός αυτός στόχος αντιπροσωπεύει μία συντηρητική αύξηση των ΜμΕ κατά μόλις 2% (από το 3% σήμερα, στο 5% και έναντι 7% της ΕΕ, επί του συνόλου των επιχειρήσεων). Από την μερική αυτή σύγκλιση, το όφελος θα είναι πάνω από 100.000 νέες δουλειές και προσθήκη 8 δισεκατομμυρίων ευρώ στο ΑΕΠ, που σημαίνει 4% άνοδό του.
Όπως τονίζει και ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Θοδ. Φέσσας, η υιοθέτηση του Συμφώνου για τις ΜμΕ πρέπει να γίνει με ευρεία συναίνεση, να υπηρετείται με συνέπεια, ανεξαρτήτως κυβερνητικών κύκλων, και με παροδική αξιολόγηση.
Όσο για τους επιμέρους στόχους των σημαντικότερων διαδρομών ανάπτυξης συνοψίζονται στα ακόλουθα:
1η Διαδρομή. Εξαγωγές σε διεθνείς παραγωγικές αλυσίδες: Η προσήλωση στην εσωτερική ζήτηση περιορίζει τη μεγέθυνση των ελληνικών ΜμΕ. Επιπλέον, δεν συμμετέχουν ενεργά σε διεθνή παραγωγικά δίκτυα. Στόχος είναι 1.750 (+10%) επιπλέον εξαγωγικές ΜμΕ, κυρίως προς διεθνή παραγωγικά δίκτυα. Το όφελος είναι η προσθήκη περίπου 6 δισεκατομμυρίων ευρώ στις εξαγωγές.
2η Διαδρομή. Δεξιότητες, οργάνωση, εταιρικές ικανότητες: Ο περιορισμός του χάσματος γνώσεων στο Industry 4.0, οι δεξιότητες διακυβέρνησης και οι διαδικασίες μετάβασης στην επόμενη γενιά αυξάνουν την ανθεκτικότητα των ΜμΕ. Στόχος είναι 10% βελτίωση της παραγωγικότητας των ΜμΕ. Το όφελος είναι η προσθήκη 4,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στο ΑΕΠ (+2,3%).
3η Διαδρομή. Καινοτομία–τεχνολογία–γνώση: Στόχος είναι 1.400 περισσότερες ΜμΕ, ειδικά στην μεταποίηση (+2% επί του συνόλου των επιχειρήσεων). Το όφελος είναι η προσθήκη 4,2 δισεκατομμυρίων στο ΑΕΠ (+2,3%).
4η Διαδρομή. Πρόσβαση στην χρηματοδότηση: Πέρα από τον τραπεζικό δανεισμό, η χρηματοδότηση περιλαμβάνει επενδυτικά κεφάλαια, χρηματιστηριακά προϊόντα. Επίσης, συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα με ισχυρή ανταποδοτικότητα, δηλαδή διαφορετικά από αυτά που έχουμε σήμερα.
5η Διαδρομή: Συνεργασίες, συμπράξεις και συγκεντρώσεις. Στην Ελλάδα το 2016 πραγματοποιήθηκαν 33 συμφωνίες (εξαγορές/συγχωνεύσεις), έναντι 28 το 2015 και 22 το 2014. Το 2016 η εκτιμώμενη συνολική αξία έφτασε τα 1,27 δισεκατομμύρια δολάρια.
Κατά μέσον όρο την τελευταία τριετία οι ΜμΕ κατέλαβαν μόνο το 27% των συμφωνιών (23).
Για την επιτάχυνση της μεγέθυνσης χρειαζόμαστε πλαίσιο κινήτρων με ρυθμίσεις για αυξημένες αποσβέσεις των συγχωνευμένων εταιριών, ειδικούς όρους χρηματοδότησης για τις συγχωνεύσεις, παροχή εγγυήσεων σε μικρές επιχειρήσεις οι οποίες επιθυμούν να γίνουν προμηθευτές σε μεγάλες επιχειρήσεις, κλπ.
6η Διαδρομή: Ρυθμιστικό περιβάλλον. Σήμερα το κόστος συμμόρφωσης φτάνει στο 6πλάσιο άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Στόχος είναι η 50% μείωση του κόστος συμμόρφωσης, με πολιτικές ενθάρρυνσης επενδύσεων, πάταξης του αθέμιτου ανταγωνισμού και του λαθρεμπορίου, απλούστερου πτωχευτικού κώδικα και δεύτερης ευκαιρίας, μειωμένης φορολογίας, απλών φορολογικών διαδικασιών, κλπ.
Το προφανές όφελος είναι η ανταγωνιστικότητα των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων.
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
