Ένα βιβλίο από τα μέσα της πρώτης 10ετίας του 2.000 τάραξε τα νερά των αναλύσεων για τις διεθνείς εξελίξεις αμφισβητώντας την διαφαινόμενη τότε κυριαρχία των ΗΠΑ και την ανάδειξη ενός πολυπολικού κόσμου.
Πριν ακόμη την αναστροφή της πτήσης του Γιεβγένι Πριμακώφ, πρωθυπουργού τότε της Ρωσίας, πάνω από τον Ατλαντικό, και της περίφημης δήλωσής του πως "μπαίνουμε σε έναν πολυπολικό κόσμο", ο Ιταλός καθηγητής Giovanni Arrighi είχε προβλέψει ("Ο Άνταμ Σμιθ στο Πεκίνο") την δραματική άνοδο της Κίνας κι ένα κόσμο με πολλούς ισχυρούς πόλους που θα αμφισβητούσε πλέον την απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ.
Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Από τα τέλη του 18ου αιώνα ο μεγάλος οικονομολόγος Ανταμ Σμίθ είχε προβλέψει μία αναπόφευκτη τελική εξίσωση ανάμεσα στην οικονομική ισχύ των μεγάλων δυνάμεων της Δύσης και των περιοχών που είχαν από αυτές κατακτηθεί. Ο Σμιθ είχε οραματισθεί πως μία μη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς θα κυριαρχήσει στον κόσμο και θα επαναπροσδιορίσει το παγκόσμιο εμπόριο και την ισορροπία δυνάμεων δυνάμεων σε όλη την υφήλιο. Η ανεπανάληπτη πλέον σήμερα άνοδος της Κίνας μας οδηγεί να επαναξιολογήσουμε το μεγάλο έργο του Ανταμ Σμίθ "Ο Πλούτος των Εθνών".
Οι προσπάθειες των ΗΠΑ πολλά από τα τελευταία χρόνια να χτίσουν μία παγκόσμια αυτοκρατορία έγινε με το μυαλό στην εντυπωσιακή αναβίωση της Κίνας και στην απειλή που αυτή συνιστά για την Ουάσιγκτον για την κυριαρχία στον κόσμο. Η προσπάθεια των ΗΠΑ νομίζω πως προσέκρουσε στο Ιράκ κι έκτοτε έκανε τον ανταγωνισμό των δύο περίπου θανατηφόρο.
Το έργο του Arrighi στηρίζεται σε μια καινούργια δυναμική ανάγνωση του μνημειώδους βιβλίου του Σμίθ. Περιγράφοντας τις μεγάλες προσπάθειες της Κίνας να υποτάξει την οικονομία της στις καθοδηγητικές εντολές της αγοράς αναδεικνύει τον δυναμισμό αυτής της κοινωνίας και τις πραγματικές της δυνατότητες για το μέλλον.
Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του τότε υπουργού οικονομικών της Κίνας που, σε μια διεθνή συνάντηση προ ετών στη Γαλλία, αποστόμωσε τους Γάλλους που γκρίνιαζαν για την παγκοσμιοποίηση σημειώνοντας πως το πρόβλημα προέρχεται από την αδυναμία την δική τους να προσαρμοσθούν στις ανάγκες των διεθνών αγορών!
Είναι φανερό πως σήμερα ο Ανταμ Σμίθ έχει εγκατασταθεί πλέον στο Πεκίνο, που με αφοσίωση ακολουθεί τις διδασκαλίες του προσαρμόζοντας την οικονομία της Κίνας στις σύγχρονες απαιτήσεις και στις διακυμάνσεις των διεθνών οικονομικών μεγεθών. Αυτή η εξέλιξη, αν συνεχισθεί, αναπόφευκτα θα οδηγήσει την Κινεζική οικονομία στον κορυφή του κόσμου. Αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά την σοφία του μεγάλου διανοητή του 18ου αιώνα.
Το ζήτημα βέβαια είναι πως θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ. Η απώλεια της παγκόσμιας οικονομικής πρωτοκαθεδρίας, που αναπόφευκτα θα συνδυασθεί με απώλεια επιρροής και ισχύος, δεν είναι κάρι που γίνεται ανεκτό εύκολα. Οι αναταράξεις στην Αμερική είναι ήδη ευδιάκριτες. Η τραγική φιγούρα του Τζόε Μπάιντεν, που επιχειρεί να επανεκλεγεί παρά την προφανή κάμψη των σωματικών του δυνατοτήτων, δείχνει το άγχος που υπάρχει.
Η προοπτική επανόδου του Τραμπ προκαλεί ανησυχίες για το που θα οδηγηθεί η Αμερική. Από την άλλη το ενδεχόμενο «παλινόρθωσης της αμερικανικής ισχύος» εμπνέει τον κόσμο κι ενισχύει τις εκλογικές του προοπτικές. Το φάσμα μίας κυρίαρχης αύριο Κίνας κλονίζει ουσιαστικά σήμερα τα θεμέλια της αμερικανικής δημοκρατίας.
‐-------------------
Κυκλοφορούν, σε β' έκδοση, τα δυο ιστορικά μυθιστορήματα του Ανδρέα Ανδριανόπουλου: «Κατερίνα Σφόρτσα: Η Λύκαινα της Ρωμανίας», Αρμός, 2024, με φόντο την Αναγέννηση, και το «Λουτρό Αίματος στο Νότο», Αρμός, 2024, που καταπιάνεται με την αιματηρή σταυροφορία κατά των αιρετικών Καθαρών στη Νότια Γαλλία.