Οι συζητήσεις για το θυελλώδες διαζύγιο Βρετανίας-ΕΕ ξεκινούν - μια διαδικασία που αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια και να πυροδοτήσει μια αλληλουχία γεγονότων, που θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή Βρετανών και Ευρωπαίων.
Οι συνέπειες του Brexit για την ΕΕ
Οι εποχές που η Βρετανία ήταν παγκόσμια δύναμη έχουν παρέλθει προ πολλού. Ωστόσο, η χώρα εξακολουθεί να συγκαταλέγεται σ’ εκείνες με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως από πολιτισμικής, οικονομική και στρατιωτικής άποψης.
Μια ΕΕ χωρίς τη Βρετανία είναι ως εκ τούτου μικρότερη και ασθενέστερη.
Κι αυτό ισχύει και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Έναντι της ΗΠΑ, της Κίνας, της Ρωσίας και άλλων αναπτυσσόμενων δυνάμεων, όπως η Ινδία ή η Βραζιλία, το ειδικό βάρος της Ένωσης θα είναι μικρότερο απ’ ό,τι ως τώρα.
Αλλά και εντός της ΕΕ θα υπάρξει ανατροπή των ισορροπιών, κυρίως στον οικονομικό τομέα. Οι υπέρμαχοι της φιλελεύθερης αγοράς Βρετανοί λειτουργούσαν ως αντίβαρο στους κρατιστές Γάλλους. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι Γερμανοί θα δυσκολευτούν να αποτρέψουν κάποια στιγμή την έκδοση ευρωομολόγων και αυτό που φοβούνται περισσσότερο: τη μετατροπή της ΕΕ σε Ένωση μεταφοράς κεφαλαίων...
Πέραν τούτου υπάρχει κίνδυνος ενίσχυσης των φυγόκεντρων τάσεων και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Η Μαρίν Λεπέν αξιώνει εδώ και καιρό την έξοδο της Γαλλίας απ’ το ευρώ και την κατάργηση της ζώνης Σένγκεν. Αρέσκεται, άλλωστε, να την αποκαλούν «madame Frexit». Αλλά και στην Ολλανδία ακούγονται φωνές υπέρ του «Nexit» (Netherlands Exit).
Όπως και νά’ χει το Brexit βρίσκει την ΕΕ σε μια δύσκολη συγκυρία, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με τη χειρότερη, ίσως, κρίση από συστάσεώς της.
Ηευρωκρίση έφερε με τον πιο ωμό τρόπο στην επιφάνεια το τεράστιο οικονομικό χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου.
Στην προσφυγική κρίση οι ανατολικές χώρες βρέθηκαν απέναντι σ’ όλες τις άλλες, ενώ δίνεται η εντύπωση ότι ο καθένας παλεύει για τον εαυτό του...
Απ’ την άλλη δεν λείπουν και εκείνοι που επιχειρηματολογούν ότι ακριβώς γι’ αυτό το λόγο η αποχώρηση των Βρετανών, που διεκδικούσαν πάντα ειδικό ρόλο και προνόμια, ίσως να αποβεί προς όφελος της ΕΕ, αφού θα της επιτρέψει να γίνει πιο ομοιογενής και θα οδηγήσει σε σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των υπολοίπων κρατών μελών, σύμφωνα με την ανάλυση του ΙΗS Global Insight.
Οι συνέπειες του Brexit για το Ηνωμένο Βασίλειο
Οι θιασώτες του Brexit υποστήριζαν ότι η έξοδος απ’ την ΕΕ θα κάνει καλό στη βρετανική οικονομία, η οποία κατά την άποψή τους ασφυκτιούσε υπό την εποπτική μανία των Βρυξελλών.
Αλλά σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ η βρετανική οικονομία είναι ήδη μια απ’ τις λιγότερο κατευθυνόμενες παγκοσμίως. Και πέραν τούτου, ξεχνούν τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής στην ΕΕ, κυρίως δε την πρόσβαση στην Ενιαία Αγορά.
Τώρα όμως θα πρέπει οι Βρετανοί να την εγκαταλείψουν το αργότερο μέσα σε δύο χρόνια από το Brexit και ουδείς γνωρίζει για πόσο.
Κύκλοι στις Βρυξέλλες λένε ότι η Κομισιόν θα ξεροψήσει επί μακρόν τους Βρετανούς, ως προς το συγκεκριμένο θέμα, ώστε να μην ενισχυθούν οι φυγόκεντρες δυνάμεις σε άλλα κράτη μέλη. Θα μπορούσε άλλωστε η ΕΕ να ισχυριστεί ότι προς το παρόν έχει να ασχοληθεί με σημαντικότερα προβλήματα, όπως το προσφυγικό, οι σχέσεις με τη Ρωσία, η ελληνική κρίση χρέους...
Τι αλλάζει για τους πολίτες της ΕΕ που ζουν στη Βρετανία
Περίπου τρία εκατομμύρια πολίτες χωρών της ΕΕ ζουν αυτή την περίοδο στη Βρετανία και το πώς θα αλλάξει το καθεστώς παραμονής τους θα εξαρτηθεί απ’ τις διαπραγματεύσεις για το Brexit.
Η βρετανική κυβέρνηση έλεγε μετά το δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου ότι σε πρώτη φάση δεν θα αλλάξει τίποτε για τους πολίτες της ΕΕ.
Τη συμφέρει άλλωστε να διατηρήσουν οι Βρετανοί υπήκοοι όσο το δυνατόν περισσότερα απ’ τα προνόμια που απολάμβαναν στην ΕΕ. Σε αντάλλαγμα θα μπορούσαν οι Βρυξέλλες να επιμείνουν στο να απολαμβάνουν κι οι πολίτες της ΕΕ τα ίδια προνόμια στη Βρετανία.
Αυτό συμβαίνει στις περιπτώσεις της Ελβετίας και της Νορβηγίας, που δεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά οι πολίτες τους έχουν το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται σ’ όλες τις χώρες της ΕΕ, όπως και πολίτες της ΕΕ δικαιούνται το ίδιο στην Ελβετία και τη Νορβηγία. Θα πρέπει μόνον να αποδείξουν ότι έχουν συμβόλαιο εργασίας ή επαρκή οικονομικά μέσα για να ζήσουν.
Διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησης Μέι είναι να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών απ’ την ΕΕ, κυρίως δε των Πολωνών, που αριθμούν 853.000 στη Βρετανία. Πολλοί Βρετανοί φοβούνται τον ανταγωνισμό στην αγορά εργασίας, το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και μια υπερφόρτωση του δικού τους Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Το θέμα της μετανάστευσης ήταν ένας απ’ τους βασικούς λόγους που ώθησε το 52% των Βρεανών να ψηφίσουν υπέρ του Brexit. Αλλά αν αρχίσει το Λονδίνο να διώχνει πολίτες της ΕΕ, τότε θα χάσουν κι οι Βρετανοί το δικαίωμα παραμονής στη Γηραιά Ήπειρο, πράγμα μάλλον αδιανόητο.
Τι θα γίνει από δω και πέρα
Ακόμη και μετά την ενεργοποίηση της διαδικασίας του διαζυγίου της Βρετανίας απ’ την ΕΕ το κοινοτικό δίκαιο παραμένει σε ισχύ στη χώρα για την επόμενη διετία.
Μπορεί, βέβαια, να παραιτήθηκε ο Τζόναθαν Χιλ, ο Βρετανός επίτροπος αρμόδιος για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση των Κεφαλαιαγορών μετά τη νίκη του Brexit στο βρετανικό δημοψήφισμα και μπορεί να παραιτήθηκε κι η βρετανική κυβέρνηση απ’ την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ τον ερχόμενο χρόνο, αλλά Βρετανοί ευρωβουλευτές παραμένουν στα έδρανά τους στην ευρωβουλή, ενώ εκπρόσωποι απ’ το Λονδίνο θα συνεχίσουν να μετέχουν σε συνεδριάσεις Ευρωπαίων υπουργών.
Δεν αποκλείεται να προσπαθήσει η ΕΕ να κάνει όσο το δυνατόν πιο δύσκολη την αποχώρηση των Βρετανών για να τρομάξει πιθανούς μιμητές, λένε αναλυτές. Το Λονδίνο θα αναγκαστεί να αγοράσει πολύ ακριβά τις εμπορικές διευκολύνσεις που περιμένουν οι υποστηρικτές του Brexit. Γιατί θα πρέπει να γίνει μια παράλληλη διαπραγμάτευση για τις σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας.
Τη συμφωνία αποχώρησης, που θα καθορίσει και το πλαίσιο για τις περαιτέρω σχέσεις, θα πρέπει να την εγκρίνει μια ενισχυμένη πλειοψηφία των 27 κρατών μελών. Το Ευρωκοινοβούλιο έχει δικαίωμα αρνησικυρίας. Κι η όλη διαδικασία, όπως είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αναμένεται να πάρει τουλάχιστον πέντε χρόνια.
Την ίδια ώρα η βρετανική κυβέρνηση θα έχει κι άλλα να ασχοληθεί, όπως το να εμποδίσει τους ευρωπαϊστές Σκωτσέζους να κάνουν νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τους...