Η μάχη κατά των ναρκωτικών γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και επικίνδυνη καθώς οι εγκληματικές οργανώσεις συνδυάζουν τις τελευταίες τεχνολογίες με παραδοσιακές μεθόδους διακίνησης ναρκωτικών. Χαρακτηριστική είναι η χρήση της φεντανύλης, το νέο ναρκωτικό που έχει βυθίσει τις ΗΠΑ σε βαθιά κρίση ναρκωτικών/
Αν και το 2023 σημειώθηκε μείωση των θανάτων από συνθετικά οπιοειδή, ο αριθμός παραμένει τρομακτικός: περίπου 75.000 ζωές χάνονται κάθε χρόνο. Ο Ντόναλντ Τραμπ, στην προσπάθειά του να ανακόψει τη ροή ναρκωτικών, επέβαλε δασμούς σε προϊόντα από τον Καναδά και άλλες χώρες, θέλοντας να αναδείξει τη σύνδεση μεταξύ εμπορίου και διακίνησης. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι η παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών δεν απαιτεί φυτείες, αλλά χημικά εργαστήρια – και αυτό καθιστά τον έλεγχό τους ακόμα δυσκολότερο., σύμφωνα με τον Economist.
Η συνένωση ναρκωτικών και τεχνολογίας φέρνει ανησυχητικά αποτελέσματα. Ένα παράδειγμα ήρθε τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν οι αστυνομικοί στη Μόσχα ανακάλυψαν έναν ρομποτικό σκύλο κοντά στον σταθμό του μετρό Pechatniki, που φορούσε το λογότυπο της αγοράς ναρκωτικών Kraken και μετέφερε πακέτα με σκόνη. Ενώ δεν έγινε γνωστό αν το ρομπότ μετέφερε ναρκωτικά, η κίνηση αυτή δείχνει την αύξηση της ισχύος αυτών των οργανώσεων. Οι χρήστες συνδέονται με εμπόρους στην σκοτεινή πλευρά του διαδικτύου, στα λεγόμενα darknet markets, όπου οι παραδόσεις γίνονται με μυστικά σημεία παραλαβής, παρόμοια με τις μεθόδους των κατασκόπων.
Τα διακριτικά χαρακτηριστικά αυτής της νέας εποχής στη διακίνηση ναρκωτικών περιλαμβάνουν τη χρήση κρυπτονομισμάτων όπως το Bitcoin, που εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται σε συναλλαγές αξίας περίπου 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Ρωσία, μάλιστα, κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά κρυπτονομισμάτων που αφορά τα ναρκωτικά, καθιστώντας την το μεγαλύτερο κέντρο αυτής της διακίνησης. Ωστόσο, ο παραδοσιακός τρόπος διακίνησης, με την ανταλλαγή ναρκωτικών σε κλαμπ, μπαρ και στους δρόμους, παραμένει ισχυρός, ιδίως στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όπου οι περισσότεροι καταναλωτές φαίνεται να προτιμούν τους παραδοσιακούς τρόπους. Στην Ισπανία και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια μελέτη του 2020, οι χρήστες του darknet ή των social media για την αγορά ναρκωτικών ανέρχονται σε λιγότερο από το 10% του συνολικού πληθυσμού.
Στην περίπτωση της Ρωσίας, οι συνθετικές ναρκωτικές ουσίες έχουν αντικαταστήσει τις παραδοσιακές όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη, λόγω της φθηνής παραγωγής τους. Η φεντανύλη είναι ενδεικτική του πως οι συνθετικοί ναρκωτικοί παράγοντες μπορούν να φέρουν μεγαλύτερα κέρδη για τους παρασκευαστές σε σχέση με τις παραδοσιακές φυτικές ουσίες. Η κερδοφορία είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι οργανώσεις στρέφονται σε αυτές τις μεθόδους. Όπως λέει η Άντζελα Μι, η οποία επεξεργάζεται την παγκόσμια αναφορά ναρκωτικών της UNODC, η φεντανύλη είναι πολύ πιο κερδοφόρο από την ηρωίνη, καθώς η παραγωγή του απαιτεί πολύ μικρότερη ποσότητα πρώτων υλών και προσφέρει μεγαλύτερα κέρδη.
Διακίνηση ναρκωτικών με τη βοήθεια της τεχνολογίας
Η αυξανόμενη χρήση τεχνολογίας στην παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών δεν περιορίζεται στις κρυπτονομίσματα και τις αγορές στο darknet. Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και οι νέες μέθοδοι μεταφοράς, όπως τα drones, προσφέρουν στους εγκληματίες νέες ευκαιρίες. Τα drones, για παράδειγμα, χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ναρκωτικών και όπλων σε φυλακές, ενώ παρατηρούνται και διασυνοριακές μεταφορές ναρκωτικών. Η αεροπορική μεταφορά είναι ένα νέο φαινόμενο που επιτρέπει στους διακινητές να ξεπερνούν τα σύνορα με μικρότερο ρίσκο από ό,τι με τις παραδοσιακές μεθόδους.
Επιπλέον, τα ναρκωτικά ταξιδεύουν πλέον όχι μόνο μέσω ξηράς και θαλάσσης, αλλά και μέσω αέρα. Η χρήση drones για τη μεταφορά ναρκωτικών παρατηρήθηκε πρώτη φορά από την DEA μόλις ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία των πρώτων καταναλωτικών drones. Τα drones παρέχουν στους διακινητές πολλά πλεονεκτήματα, καθώς μπορούν να πετούν κάτω από το ραντάρ και να μεταφέρουν μικρές ποσότητες ναρκωτικών σε περιοχές που αλλιώς θα ήταν δύσκολο να προσπελαστούν. Μάλιστα, τα drones χρησιμοποιούνται και για να προειδοποιούν τους διακινητές ναρκωτικών για την κίνηση των περιπόλων στις διεθνείς συνοριακές ζώνες.
Η αυξανόμενη χρήση της τεχνολογίας στον τομέα των ναρκωτικών δεν περιορίζεται μόνο στα drones και τα κρυπτονομίσματα. Οι εγκληματικές οργανώσεις πλέον ενσωματώνουν την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία νέων, μη ανιχνεύσιμων ναρκωτικών που δεν αναγνωρίζονται από τις παγκόσμιες λίστες απαγορευμένων ουσιών. Η χρήση αυτών των τεχνολογιών καθιστά την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών ακόμη πιο δύσκολη για τις αρχές, καθώς οι καινοτόμες μέθοδοι παραγωγής και μεταφοράς υπερβαίνουν τις παραδοσιακές δυνατότητες παρακολούθησης και καταστολής.
Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η περίπτωση της Κολομβίας, όπου οι ναρκέμποροι χρησιμοποιούν υποβρύχια για να μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες κοκαΐνης από τις ακτές της Κολομβίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες αγορές. Ο πρώην επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων της DEA, Ντέρεκ Μάλτζ, ανέφερε ότι οι Κολομβιανοί ναρκέμποροι συνεργάστηκαν με Ρώσους κατασκευαστές υποβρυχίων ήδη από τη δεκαετία του 1980, ενώ οι πρώτες καταγραφές υποβρυχίων που μεταφέρουν ναρκωτικά έγιναν το 2006.
Η συνεχής εξέλιξη αυτών των μεθόδων, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες να καταπολεμηθούν οι διακινητές από τις αστυνομικές αρχές, καθιστά όλο και πιο δύσκολη την παρακολούθηση και την καταστολή της παράνομης δραστηριότητας. Οι νέες τεχνολογίες ενδέχεται να δημιουργήσουν νέες προκλήσεις για τις υπηρεσίες δίωξης, με τις έρευνες και τις παρακολουθήσεις να καθίστανται ολοένα πιο περίπλοκες. Όπως και να έχει, η σύγκλιση της τεχνολογίας με την εγκληματικότητα αποτελεί μια νέα πρόκληση για την παγκόσμια ασφάλεια και απαιτεί πιο δυναμική και συντονισμένη προσέγγιση από τις κυβερνήσεις και τις διεθνείς αρχές.