Ο Γιαχία Σινουάρ, ο ηγέτης της Χαμάς που ενορχήστρωσε την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ και διέφευγε της σύλληψης για περισσότερο από ένα χρόνο, είναι πλέον νεκρός. Το ερώτημα όλων είναι ποιος θα τον διαδεχθεί.
Ο 61χρονος Γιαχία Σινουάρ είχε περάσει δύο δεκαετίες σε ισραηλινές φυλακές προτού επιστρέψει στη Γάζα και αναδειχθεί σε κορυφαίο ηγέτη της. Υπήρξε ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, που σκότωσε περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς και πάνω από 200 πιάστηκαν όμηροι και οδηγήθηκαν στη Γάζα.
Το Ισραήλ πλέον βλέπει ότι η Χαμάς έχει αποδυναμωθεί εξαιρετικά και οι ενορχηστρωτές της αιματηρής επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου – ανάμεσα τους και ο «αρχιτέκτονας» του φονικού σχεδίου, Γιαχία Σινουάρ – είναι πλέον νεκροί. Για πολλούς αναλυτές, ακόμα και για τον ίδιο τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο θάνατός του σημαίνει η αρχή του τέλους για τον πόλεμο στη Γάζα. Ή μήπως όχι;
Τώρα που είναι νεκρός οι μαχητές της Χαμάς, μπορεί να θέλουν να πάρουν εκδίκηση για τον θάνατο του ηγέτη τους, εκτελώντας τους ομήρους. Η επαφή με τις ένοπλες ομάδες εντός της Χαμάς μπορεί να χαθεί και κατ’ επέκταση οι ελπίδες να εντοπιστούν οι όμηροι.
Ο θάνατος του Σινουάρ αφήνει ένα κενό εξουσίας στο τιμόνι της Χαμάς, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα αναλάβει να καλύψει το κενό κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης φάσης του πολέμου στη Γάζα αλλά και τη στάση θα κρατήσει ο επόμενος αρχηγός στο θέμα των ομήρων.
Αρκετά υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς, όλα με μακρά ιστορία σε μαχητικές επιχειρήσεις και πολιτικούς ελιγμούς, είναι πιθανοί διάδοχοι.
Οι πιθανοί διάδοχοι του Γιαχία Σινουάρ
Mahmoud al-Zahar
Ο Μαχμούντ αλ Ζαχάρ, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Χαμάς, είναι ο επικρατέστερος υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Σινουάρ. Γνωστός για τη σκληρή του στάση, ακόμη και για τα δεδομένα της Χαμάς, ο αλ Ζαχάρ συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του ιδεολογικού πλαισίου της ομάδας, το οποίο επικεντρώνεται τόσο στη μαχητική αντίσταση κατά του Ισραήλ όσο και στην ισλαμιστική διακυβέρνηση στη Γάζα.
Ο αλ Ζαχάρ έπαιξε επίσης καθοριστικό ρόλο στην άνοδο της ομάδας στην εξουσία μετά τις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές του 2006 και διετέλεσε ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών της.
Παρά το γεγονός ότι επέζησε από πολλαπλές ισραηλινές απόπειρες δολοφονίας – το 1992 και ξανά το 2003 – ο αλ Ζαχάρ παραμένει βασικό στέλεχος της πολιτικής δομής της Χαμάς.
Mohammed Sinwar
Ένας άλλος πιθανός διάδοχος είναι ο αδελφός του Γιαχία Σινουάρ, Μοχάμεντ Σινουάρ.
Όπως και ο αδελφός του, ο Μοχάμεντ ήταν επί μακρόν ηγέτης της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς και η άνοδός του στην ηγεσία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη συνέχειά του.
Σύμφωνα με αναφορές, ο Μοχάμεντ μοιράζεται τη σκληροπυρηνική προσέγγιση του Γιαχία και αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν εκφράσει την ανησυχία ότι η ηγεσία του θα καταστήσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις ακόμη πιο δύσκολες.
Αν και ο Μοχάμεντ έχει διατηρήσει χαμηλό προφίλ, υπήρξε κρίσιμη φιγούρα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της ομάδας, επιβιώνοντας από πολλαπλές απόπειρες δολοφονίας από το Ισραήλ.
Mousa Abu Marzouk
Ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, υψηλόβαθμο μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, είναι ένας άλλος πιθανός υποψήφιος. Βοήθησε στην ίδρυση της Χαμάς μετά την απόσχιση από την Παλαιστινιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Ο Αμπού Μαρζούκ ήταν κάποτε επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς και εμπλέκεται εδώ και καιρό στις οργανωτικές και οικονομικές της δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης μαχητικών δραστηριοτήτων.
Παρά τη φυλάκισή του στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1990 για συμμετοχή σε τρομοκρατικές δραστηριότητες, ο Αμπού Μαρζούκ απελάθηκε στην Ιορδανία και παρέμεινε σημαίνον πρόσωπο στον πολιτικό μηχανισμό της ομάδας.
Αν και έχει περάσει μεγάλο μέρος του χρόνου του στην εξορία, η εμπειρία του και οι δεσμοί του με την κεντρική ιδεολογία της Χαμάς τον καθιστούν ισχυρό υποψήφιο για την ανάληψη της πολιτικής ηγεσίας.
Mohammed Deif
Ο Μοχάμεντ Ντέιφ, ο άφαντος διοικητής της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, των Ταξιαρχιών Izz al-Din al-Qassam, φημολογείται συχνά ότι είναι είτε νεκρός είτε σοβαρά τραυματισμένος μετά από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές.
Ωστόσο, πρόσφατες αναφορές από τον Αύγουστο του 2024 δείχνουν ότι μπορεί να είναι ακόμη ζωντανός.
Ο Ντέιφ, ο οποίος ήταν ενορχηστρωτής πολλών από τις πιο εξελιγμένες επιχειρήσεις της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, θεωρείται «σκληροπυρηνική» φιγούρα.
Η επιβίωση του Ντέιφ καλύπτεται από μυστήριο, και αν ξαναεμφανιστεί, τα στρατιωτικά του διαπιστευτήρια θα μπορούσαν να τον καταστήσουν ισχυρό ηγέτη.
Khalil al-Hayya
Ο Χαλίλ Αλ Χάγια είναι κορυφαίος διαπραγματευτής της Χαμάς, που σήμερα εδρεύει στο Κατάρ και ήταν στην πρώτη γραμμή των συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός στο Κάιρο και τη Ντόχα.
Η ηγεσία του Αλ Χάγια θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια ρεαλιστική επιλογή για την ομάδα, ειδικά εάν η Χαμάς επιδιώκει να διαπραγματευτεί τον τερματισμό του τρέχοντος πολέμου στη Γάζα.
Η συμμετοχή του στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός με το Ισραήλ το 2014 ανέδειξε την ικανότητά του να συμμετέχει σε διαπραγματεύσεις υψηλού επιπέδου και η ηγεσία του μπορεί να προσφέρει μια πιο διπλωματική οδό για τη Χαμάς.
Ο Al-Hayya επέζησε από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή το 2007, η οποία σκότωσε μέλη της οικογένειάς του. Η πολιτική του οξυδέρκεια, σε συνδυασμό με τις διασυνδέσεις του με διεθνείς διαμεσολαβητές, ιδίως στη Ντόχα, τον καθιστά μια προσωπικότητα με την οποία τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς θα μπορούσαν να συνεργαστούν στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός.
Khaled Mashal
Ο Χαλέντ Μεσάλ, ήταν ηγέτης της Χαμάς για πάνω από μια δεκαετία, από το 2006 έως το 2017, θεωρείται επίσης πιθανός υποψήφιος.
Κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του, ο Mashal επέβλεψε μερικά από τα σημαντικότερα στρατιωτικά και πολιτικά ορόσημα της Χαμάς.
Ωστόσο, η δημόσια αντιπαράθεσή του με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου έθεσε σε ένταση τις σχέσεις του με το Ιράν, τον σημαντικότερο υποστηρικτή της Χαμάς.
Τώρα από το Κατάρ, ο Μασάλ μπορεί να εξακολουθεί να έχει επιρροή.