Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας ανακοίνωσε σήμερα ότι συγκαλεί έκτακτη συνεδρίαση με θέμα το βασικό επιτόκιο, μεσούσης της πτώσης του ρουβλίου, στο χαμηλότερο επίπεδο έναντι του ευρώ και του δολαρίου από τον Μάρτιο του 2022, ακριβώς μετά τη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας.
Εκνευρισμό στο Κρεμλίνο προκάλεσε η «βουτιά» του ρωσικού νομίσματος που ξεπέρασε το ψυχολογικό όριο των 100 ρουβλίων ανά δολάριο για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν 17 μήνες, με τα πυρά του να στρέφονται κατά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας.Μάλιστα οι ασφυκτικές πιέσεις που δέχτηκε ανάγκασαν το συμβούλιο να συγκαλέσει έκτακτη συνεδρίαση για αύριο, Τρίτη, 15 Αυγούστου, όπου φυσικά κεντρικό θέμα συζήτησης θα είναι η κατάρρευση του ρουβλίου και το ύψος των επιτοκίων.
Ο κορυφαίος οικονομικός σύμβουλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, Μαξίμ Ορέσκιν, άσκησε δριμεία κριτική στην εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική που έχει υιοθετήσει η Κεντρική Τράπεζα επιβεβαιώνοντας δημοσίως τη διαμάχη που μαίνεται στο παρασκήνιο για τις επιλογές των τραπεζιτών.
«Η βασική πηγή της αποδυνάμωσης του ρουβλίου και της αύξησης του πληθωρισμού είναι η χαλαρή νομισματική πολιτική. Η Κεντρική Τράπεζα έχει όλα τα εργαλεία για να ομαλοποιήσει την κατάσταση στο άμεσο μέλλον» τόνισε δεικτικά, σε δηλώσεις του στο πρακτορείο Tass.
Τόνισε δε, πως το ισχυρό νόμισμα είναι σημαντικό στοιχείο για την οικονομία, επισημαίνοντας πως «ένα αδύναμο ρούβλι περιπλέκει τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό της οικονομίας και επηρεάζει αρνητικά τα πραγματικά εισοδήματα του πληθυσμού».
Το πρόβλημα στα μάτια του Κρεμλίνου είναι πως η (υποτίθεται ανεξάρτητη) Τράπεζα της Ρωσίας δεν φαινόταν μέχρι τώρα ιδιαίτερα δεκτική στο να προχωρήσει σε μια αύξηση των επιτοκίων. Μάλιστα, η επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίαση της ήταν για τις 15 Σεπτεμβρίου και μέχρι πριν από λίγες ώρες εμφανιζόταν να απορρίπτει την πιθανότητα μιας έκτακτης παρέμβασης.
Κατά την Κεντρική Τράπεζα, η αιτία για τη διολίσθηση του νομίσματος βρίσκεται στο συνεχώς συρρικνούμενο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών, που για το διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου κινείται στο -85% σε ετήσια βάση, λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών των κρατικών ταμείων. Υπό την ίδια έννοια δεν θεωρούσε ότι υπάρχει σοβαρό χρηματοπιστωτικό ρίσκο που να την υποχρέωνε σε εσπευσμένη άνοδο των επιτοκίων. Άλλωστε, ήδη πήρε κάποια μέτρα για να στηρίξει το ρούβλι, με την απόφαση της προ ημερών να σταματήσει τις αγορές ξένου συναλλάγματος μέχρι τα τέλη της χρονιάς, παρά το γεγονός ότι αυτό δεν φάνηκε να έχει αποτέλεσμα.
Το ρούβλι έχει χάσει περίπου το 30% της αξίας του έναντι του δολαρίου από τις αρχές της χρονιάς και σήμερα, έχοντας μαζί με την τουρκική λίρα και το πέσο της Αργεντινής τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των νομισμάτων παγκοσμίως.
Η Κεντρική Τράπεζα ανησυχεί πως η άνοδος των επιτοκίων θα πιέσει τους δανειστές, τόσο τους απλούς πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις και το κράτος, σε ένα διάστημα που είναι αναγκασμένο να συνεχίζει να χρηματοδοτεί τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Όμως, η ανοιχτή κριτική που δέχεται πλέον φέρνει σε δύσκολη θέση το συμβούλιο και την πρόεδρο της Τράπεζας, Ελβίρα Ναμπιουλίνα που μέχρι πρότινος είχε κερδίσει τα εύσημα από ντόπιους και διεθνείς αναλυτές για το πως είχε χειριστεί τα οικονομικά και νομισματικά ζητήματα εν μέσω της θύελλας του πολέμου.
Μάλιστα, μετά και την ανοιχτή επίθεση που εξαπέλυσε εναντίον της από την εκπομπή του, ένας από τους πιο γνωστούς τηλεοπτικούς (και φιλοκυβερνητικούς) παρουσιαστές υπάρχει, πλέον, διάχυτη η εντύπωση μεταξύ των ξένων αναλυτών ότι το Κρεμλίνο αναζητά στο πρόσωπο της Ναμπιουλίνα τον αποδιοπομπαίο τράγο για την επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων ενόψει και των κρίσιμων προεδρικών εκλογών του ερχόμενου Μαρτίου.
Οι ρυθμοί ανάπτυξης κατά το δεύτερο τρίμηνο κινήθηκαν άνω του αναμενόμενου σε ποσοστό 4,9% σε ετήσια βάση, όμως για τον μέσο πολίτη αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για το… πορτοφόλι του είναι οι συνέπειες από την αποδυνάμωση του ρωσικού νομίσματος και την συνεχή αύξηση του πληθωρισμού. Στοιχεία που πιθανότατα θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται σαν αποτέλεσμα της πίεσης που ασκούν στην ρωσική οικονομία οι κυρώσεις και το πλαφόν της τιμής των ρωσικών ορυκτών καυσίμων.
Διεθνείς αναλυτές σχολιάζουν πως πιθανότατα υπό την ασφυκτική πίεση του Κρεμλίνου η Κεντρική Τράπεζα να αναγκαστεί τελικά να ανεβάσει τα επιτόκια, που σήμερα βρίσκονται στο 8,5%, όπως είχε κάνει πρόσκαιρα και μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Αυτό, τουλάχιστον, καταδεικνύει και η ανακοίνωση της έκτακτης αυριανής συνεδρίασης. Όμως, αν και μια άνοδος των επιτοκίων έως στο 15% -ήτοι χαμηλότερα από το υψηλό του 20% που τα ανέβασε την άνοιξη του 2022- θα μπορούσε μεν να ανακόψει τη διολίσθηση του ρουβλίου, το τίμημα για την οικονομία και τους πολίτες θα ήταν επίσης βαρύ. Κάτι που σημαίνει ότι η διαμάχη που έχει ξεσπάσει για την επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων, δεν θα καταλαγιάσει γρήγορα…