Την 12/5 αναμενόταν η κοινοποίηση της απόφασης του κ. Τραμπ για το αν το Ιράν τηρεί ή όχι τις υποχρεώσεις του βάσει της συνθήκης του 2015 (JCPOA) περί ελέγχου του πυρηνικού του προγράμματος και για την τύχη των κυρώσεων που του έχουν επιβληθεί.
Από προηγούμενες τοποθετήσεις του φαινόταν να είναι ειλημμένη η απόφαση του, είτε να μην άρει τις κυρώσεις, είτε και να αποσυρθεί τελείως από τη συνθήκη. Αυτά παρόλο ότι οι Ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις υπόκεινται σε εξονυχιστικό έλεγχο από την ΙΑΕΑ επί 24ώρου βάσεως και η διεθνής αυτή υπηρεσία δηλώνει ότι τηρούνται απαρέγκλιτα οι όροι της συνθήκης από το Ιράν, ενώ το ίδιο διαπιστώνουν και τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη (Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία και Κίνα), πλην ΗΠΑ.
Του Λάμπρου Ροϊλου*
Εν τούτοις την 8-5-18 (4 ημέρες πριν από την προθεσμία) ο κ. Τραμπ δήλωσε επίσημα την αποχώρηση των ΗΠΑ από την συνθήκη.
Αφού όμως η συνθήκη τηρείται από πλευράς Ιράν. Αφού σύμφωνα με αυτήν μειώθηκε κατά τα 2/3 ο αριθμός των συσκευών φυγοκέντρισης και το ποσοστό εμπλουτισμού ουρανίου 236 μειώθηκε από τη
δυνατότητα τους του 20% μόλις στο 3,7%, ώστε να αποκλείεται να παραχθεί αρκετή ποσότητα για κατασκευή πυρηνικής βόμβας και οι περιορισμοί αυτοί θα ισχύουν μέχρι το 2025, γιατί ο κ.Tramp και το Ισραήλ επιθυμούν τον τερματισμό ή την ουσιαστική αχρήστευση της συνθήκης αυτής;
Γιατί απλούστατα με τα σημερινά δεδομένα και μέχρι το 2025 το Ιράν δεν αποτελεί πυρηνική απειλή, αλλά έχει:
1ον Ενεργό πρωταγωνιστικό, γεωπολιτικό ρόλο στη Μ. Ανατολή, υποστηρίζοντας τον Άσαντ (σε συνεργασία με την Ρωσία) και επιρροή στο τόξο που εκτείνεται από την Υεμένη, Συρία, Λίβανο (με την σιιτική Χεζμπολάχ που ενισχύει), συνεχίζει στο Ιράκ (με σιιτική κυβέρνηση) καταλήγοντας στα σύνορα του.
2ον Έχει εξελιγμένο πυραυλικό βαλλιστικό σύστημα και ισχυρό στρατό (με μαχητές σε Συρία και Ιράκ), ώστε το Ισραήλ να θεωρεί το Ιράν την μοναδική εναπομείνασα απειλή για την δύναμή του και την ύπαρξη του στην περιοχή.
Δεν ξεχνά ότι το προηγούμενο ακραίο καθεστώς είχε θέσει σαν στόχο την εξαφάνιση του. Επιπλέον οι ΗΠΑ δεν βλέπουν με καλό μάτι την γεωπολιτική συνεργασία του Ιράν με την Ρωσία, με τις οποίες φλερτάρει και το μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία.
Η αντίδραση των Ιρανών στην απόσυρση των ΗΠΑ από τη συνθήκη (την οποίαν δήλωσαν ήδη ότι αρνούνται να επαναδιαπραγματευτούν) θα μπορούσε να είναι:
1. Το ίδιο ακραία με απόσυρση και των ίδιων και μάλιστα και από τη συνθήκη NPT (μη διάδοσης πυρηνικών όπλων του 1970).
2. Να αγνοήσουν τις ΗΠΑ και να συνεχίσουν τη συνθήκη μετά άλλα συμβαλλόμενα κράτη. Σε αυτήν όμως την περίπτωση οι επενδύτριες εταιρείες των χωρών αυτών δεν θα μπορέσουν να συνεργαστούν με το Ιράν λόγω των κυρώσεων που θα τους επέβαλαν οι αμερικανικές τράπεζες και οι ΗΠΑ στην λειτουργία τους, καθώς και λόγω της εν γένει αλληλεξάρτησης των οικονομιών των Ευρωπαίων και των ΗΠΑ.
Οι κλιμακούμενες μέρα με την ημέρα ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει η πρόθεση του Ισραήλ να επιτεθεί στο Ιράν, βομβαρδίζοντας, εξουδετερώνοντας τις πυρηνικές, πυραυλικές, εν γένει στρατιωτικές, εγκαταστάσεις του και αποδυναμώνοντας τις εν γένει υποδομές του.
Σε αυτή την διαπίστωση συνηγορούν μεταξύ άλλων τα εξής:
Ο βομβαρδισμός εντός της Συρίας εγκαταστάσεων με θύματα Ιρανούς μαχητές (8/4 και 29/4). Η από πολλά μέσα χαρακτηριζόμενη ως «θεατρική παράσταση» της 30/4 του κ. Νετανιάχου (σε ώρα υψηλής τηλεθέασης) για το μυστικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν, για το οποίο έλεγε ψέματα στη διεθνή κοινότητα και για τον κίνδυνο υλοποίησης του. (Παρότι δεν παρουσίασε κανένα απολύτως νέο στοιχείο που να μην ήταν ήδη γνωστό όταν υπογράφονταν η σχετική συνθήκη (JCPOA) με το Ιράν το 2015).
Η μετά από μισή ώρα ομιλία του κ. Τραμπ ότι έχει 100% δίκιο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός που επικρίνει τη συμφωνία αυτή για τα πυρηνικά του Ιράν. Όταν την ίδια ώρα η ισραηλινή βουλή ψήφιζε νόμο που εξουσιοδοτούσε τον πρωθυπουργό και υπουργό άμυνας σε «εξαιρετικές συνθήκες» να κηρύξουν πόλεμο κατά άλλης χώρας.
Όταν από πολλών ετών ο βομβαρδισμός των πυρηνικών κ.λπ. εγκαταστάσεων του Ιράν ήταν ο διακαής πόθος των ισραηλινών στρατιωτικών. Ο πρόσφατος διορισμός των αντι-Ιρανών κ.κ. Πομπέο (ως Υπεξ) και Μπόλτον (ως συμβούλου ασφαλείας). Τέλος η απόσυρση από και εν γένει υπονόμευση της πιο πάνω συνθήκης του 2015 εκ μέρους του κ. Τραμπ.
Με αφορμή λοιπόν τυχόν αντίδραση του Ιράν στην απόσυρση των ΗΠΑ από την συνθήκη του 2015, ή την αντίδραση της Χεζμπολάχ ή Ιρανών μαχητών στη Συρία (λόγω των ισραηλινών επιθέσεων κατ’αυτών), ενόψει μάλιστα και της ουσιαστικής επίσημης αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ σαν πρωτεύουσας του Ισραήλ από τις ΗΠΑ την 14/5 (ημέρα των εγκαινίων της αμερικανικής πρεσβείας εκεί και εορτασμού της επετείου για τα 70 χρόνια από της ιδρύσεως του ισραηλινού κράτους), η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν πέραν της προθέσεως, θεωρείται σφόδρα πιθανή. Είτε αιφνιδιαστικά πριν, είτε μετά.
Άλλωστε οι ΗΠΑ φαίνεται να καθιέρωσαν εθιμικά (λόγω επικείμενης σοβαρής απειλής) την δυνατότητα της προληπτικής λεγόμενης επίθεσης κατά άλλου κράτους με την εισβολή στο Ιράκ.
Επιπλέον οι πιο πάνω ενδείξεις συνηγορούν στο ότι θα έχει σε αυτό την αρωγή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αν όχι με στρατιωτική παρουσία, σίγουρα στα πλαίσια κυβερνο-επιθέσεως στα συστήματα εντολής/ελέγχου (των ραντάρ, της αεράμυνας, επικοινωνίας, μεταφορών κ.λπ.) του Ιράν.
Ενδεχομένως επιπρόσθετα και την πολιτική, αν όχι και στρατιωτική υποστήριξη και της Σαουδικής Αραβίας, η οποία ενοχοποιεί το Ιράν ότι εξοπλίζει τους αντάρτες Χούτι στην Υεμένη με πυραύλους και λοιπό στρατιωτικό υλικό κατά αυτής.
Ο ηγέτης της Μπιν Σαλμάν μετά από ένα μπαράζ δηλώσεων κατά του Ιράν κατέληξε να δηλώσει την 29/3 ότι θα μπορούσε γι΄αυτούς τους λόγους να επιτεθεί κατά του Ιράν, τον ηγέτη του οποίου (Χαμεϊνί) χαρακτήρισε χειρότερο του Χίτλερ, αφού (κατ΄αυτόν) αποβλέπει σε παγκόσμια Ιρανική κυριαρχία!
Μάλιστα τις ημέρες που ο Νετανιάχου πραγματοποιούσε την πιο πάνω τηλεοπτική παρουσίαση για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο Αμερικανός ΥπΕξ. κ. Πομπέο πραγματοποιούσε επίσκεψη στο Ριάντ και Ισραήλ σε συντονισμό της «ανίερης συμμαχίας» Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ.
Μετά από μια τέτοια επίθεση του Ισραήλ, με τις διάφορες στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Συρία, τι θα γίνει; Θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια; Η Χαζμπολάχ τι θα κάνει; Οι Παλαιστίνιοι με την επέτειο στην Ιερουσαλήμ στις 14/5 τι θα κάνουν; Ο Άσαντ και η Τουρκία θα παραμένουν αμέτοχοι θεατές;.
Ποια μπορεί να είναι η αντίδραση της Ρωσίας σε όλα αυτά;
Σήμερα είναι γνωστή η συμμαχία και τα κοινά συμφέροντα Ρωσίας- Ιράν στην Συρία με κοινή υποστήριξη του Άσαντ, αλλά και η εν γένει συνεργασία τους στην γεωστρατηγική επιρροή τους στην περιοχή , στα πλαίσια και της προσπάθειας της Ρωσίας να ξανά-αναλάβει τα σκήπτρα ως υπολογίσιμης υπερδύναμης.
Παραδοσιακά η σχέση και προϊστορία των δύο χωρών ήταν για αιώνες αρνητική, αφού η Ρωσική και Περσική αυτοκρατορία ήταν ανταγωνίστριες με σειρά πολέμων μεταξύ τους στην διάρκεια 17ου-19ου αιώνων, με παραχώρηση εδαφών προς την Ρωσία (τις σημερινές Γεωργία, Αρμενία, Ατζερμπαϊτζάν κ.λπ.) και αποκορύφωμα την κατοχή του Ιράν από την Ρωσία κατά τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο, που έληξε με παρέμβαση των ΗΠΑ.
Η Ρωσία εκτέλεσε το 2013 την αναληφθείσα υποχρέωση της να κατασκευάσει τον πυρηνικό αντιδραστήρα στο Busher. Το 2015 παρέδωσε το αμυντικό πυραυλικό σύστημα των S300. Τον Μάρτιο 2018 κλείστηκε συμφωνία 742 εκατομμυρίων δολαρίων για την αύξηση παραγωγής δύο πετρελαιοπηγών της με την κρατική ρωσική εταιρίαZarubezhneftσε συνεργασία με την ιρανική DanaEnergy, και έπεται συνέχεια.
Η Ρωσία βέβαια θεωρεί ότι το Ιράν ανταποκρίνεται στις συμφωνίες της συνθήκης (JCPOA)του 2015 , ενώ κατά την επίσκεψη του Πούτιν στο Ιράν το Νοέμβριο 2017 υποσχέθηκε στον Χαμεϊνί ότι «δεν θα τον προδώσει» με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό.
Επίσης η Ρωσία υπερασπίστηκε το Ιράν προβάλλοντας βέτο δύο φορές στο συμβούλιο ασφαλείας των Ηνωμένων εθνών σε διαβήματα των ΗΠΑ για την παραβίαση του εμπάργκο όπλων στην Υεμένη, και τις διαδηλώσεις στους δρόμους της Τεχεράνης για τον πληθωρισμό και την ανεργία.
Παρ’ όλα αυτά είναι μάλλον δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι η Ρωσία, σε τυχόν αιφνιδιαστική επιθετική ενέργεια του Ισραήλ θα συνδράμει στρατιωτικά το Ιράν, διακινδυνεύοντας πόλεμο με δύο πυρηνικές δυνάμεις (Ισραήλ και ΗΠΑ). Εκτός βέβαια αν πληγούν οι στρατιωτικές της εγκαταστάσεις στην Συρία.
Είναι όμως πολύ πιθανή -αν όχι βέβαιη- η αρωγή της στην απόκρουση αναμενόμενης κυβερνο- επιθέσεως (που θα συνοδεύει τον βομβαρδισμό) εκ μέρους του Ισραήλ και των ΗΠΑ και σε ενδεχόμενη κυβερνο-αντεπίθεση από Ρώσους χάκερς χωρίς να είναι δυνατή η διαπίστωση προέλευσης μιας τέτοιας επίθεσης!
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η τιμή του πετρελαίου θα φτάσει στα ύψη με δυσάρεστες έως καταστρεπτικές συνέπειες στις οικονομίες σαν τη δική μας.
*Λάμπρος Ροϊλός: Συντ. δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, συγγραφέας-ερευνητής.
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
