«Πυρπολεί» ακόμα περισσότερο το κλίμα στην ευρύτερη περιοχή η Τουρκία, που επιχειρεί να αναβιώσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και να δημιουργήσει τετελεσμένα στην ευρύτερη περιοχή.
Η Ελλάδα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, με το υπουργείο Εξωτερικών να τονίζει πως η χώρα μας έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή «τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας». Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, ενώ έχει καταστήσει σαφές πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο.
Το σαφές μήνυμα που εκπέμπεται από την ελληνική πλευρά είναι πως οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από την πρώτη στιγμή των νέων τουρκικών παραλογισμών, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επιδόθηκε σε ένα μπαράζ επαφών προκειμένου να κοινοποιήσει και να ενημερώσει για τις νέες προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας.
Από τις πρώτες κινήσεις στην σκακιέρα των εξελίξεων, ο Νίκος Δένδιας συναντήθηκε εκτάκτως με τον Γάλλο Πρέσβη στην Αθήνα, τον οποίο και ενημέρωσε σχετικά με εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικά στη Λιβύη ενώ αμέσως μετά συμμετείχε στο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ, όπου τόνισε τις νέες επιζήμιες τουρκικές κινήσεις.
Ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία του Υπουργού Εξωτερικών με το Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι και οι δύο άνδρες συζήτησαν τις εξελίξεις στη Λιβύη ενώ και οι δύο πλευρές αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την Τουρκία στον τομέα των υδρογονανθράκων. Μάλιστα ο Νίκος Δένδιας την Κυριακή θα μεταβεί στο Κάιρο για περαιτέρω διαβουλεύσεις καθώς υπενθυμίζεται ότι οι δύο χώρες, Ελλάδα και Αίγυπτος έχουν υπογράψει ήδη απο το 2020 συμφωνία για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο κρατών.
Λίγο αργότερα ο κ. Δένδιας συναντήθηκε και με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζορτζ Τσούνη, τον οποίο ενημέρωσε και συζήτησαν τις τελευταίες εξελίξεις.
Στο μπαράζ των επαφών έρχεται να προστεθεί και η σημερινή συνάντηση που θα έχει ο πρωθυπουργός στο Μέγαρο Μαξίμου με αντιπροσωπεία μελών της Βουλής των αντιπροσώπων των ΗΠΑ στα οποία θα θέσει τις νέες εμπρηστικές κινήσεις της Τουρκίας.
Τείχος στα σχέδια της Άγκυρας ορθώνεται και στη Λιβύη
Τα νέα εμπρηστικά και αιφνιδιαστικά σχέδια της Τουρκίας με άγνωστη στόχευση – προς ώρας- συνάντησαν αντιδράσεις ακόμη και εντός της Λιβύης, αρχής γενομένης από την Υπουργό Εξωτερικών της χώρας, δηλαδή το δεύτερο συμβαλλόμενο μέρος της νέας παράνομης συμφωνίας, η οποία υπενθύμισε ότι “το μνημόνιο συνεννόησης για τον καθορισμό περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, καθώς αναμένει τις διαδικασίες επαλήθευσης του ΟΗΕ”. Στάση που εκνεύρισε τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών που έσπευσε να υποβαθμίσει τις επιφυλάξεις.
Τοίχο συνάντησαν οι νέες ορέξεις της Άγκυρας και από το Κοινοβούλιο της Λιβύης, το οποίο απέρριψε τη συμφωνία που υπεγράφη με την Τουρκία για τους υδρογονάνθρακες, χαρακτηρίζοντάς τη παράνομη, καθώς δεν έλαβε την έγκρισή του. Το Κοινοβούλιο ανέφερε επίσης ότι “η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες αφαιρεί από την ανατολική περιοχή της Κυρηναϊκής δικαίωμα για το πετρέλαιο”.
Εξίσου ξεκάθαρος και ο πρόεδρος της Βουλής των αντιπροσώπων της Λιβύης, ο Ακίλα Σάλεχ ο οποίος χαρακτήρισε παράνομη τη συμφωνία και σημείωσε ότι από τη στιγμή που έχει λήξει η θητεία της κυβέρνησης του Ντμπέιμπα, δεν νομιμοποιείται μέχρι τις εκλογές να συνάπτει συμφωνίες.
Επιπλέον ο Υπουργός Υπουργός Ενέργειας της Λιβύης αμφισβήτησε τη σκοπιμότητα της τουρκολιβυκής συμφωνίας και έκανε λόγο για ύποπτη συμφωνία με την Τουρκία ενώ αντίδραση καταγράφηκε και από τον Υπουργό Πετρελαίου της Λιβύης, ο οποίος κατήγγειλε ότι του πήραν τις αρμοδιότητες και τις έδωσαν στον Υπουργό Οικονομίας κάνοντας επίσης λόγο για μία ύποπτη κίνηση.
Άμεση καταδίκη από την Κομισιόν
Αργά το βράδυ η Κομισιόν έσπευσε να καταδικάσει την νέα τουρκική πρόκληση και με ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπός της για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο υπενθυμίζει ότι "Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη" και υπογραμμίζει ότι πρέπει να "αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα".
Ειδικότερα, ο κ. Στάνο σημειώνει ότι "η Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφει τις αναφορές που επισημαίνουν ότι η Τουρκία και η λιβυκή Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας υπέγραψαν συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες με βάση το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο".
"Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη" προσθέτει.
Τέλος, αναφέρει ότι "η νέα συμφωνία δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη. Απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις για το περιεχόμενό της. Πρέπει να αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα".
Υπό το πρίσμα των εξελίξεων, αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον πλέον η παρουσία – εκτός απροόπτου- του Ταγίπ Ερντογάν στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στις 6-7 Οκτωβρίου, όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός θα θέσει ενώπιον των 42 ηγετών την τουρκική επιθετικότητα και το αναθεωρητισμό της Άγκυρας.