Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ΠΟΥ (World Health Organazation), ανακοίνωσε προ ημερών ότι μέχρι το 2023 τα τρανς λιπαρά θα πρέπει να εξαλειφθούν από τα τρόφιμα διότι όπως υποστήριξε τα τρανς λιπαρά ευθύνωνται για 500.000 θανάτους τον χρόνο από καρδιαγγειακές παθήσεις.
Τα τρανς λιπαρά προέρχονται κατά την μερική υδρογόνωση των φυτικών ελαίων που μετατρέπονται σε στερεά ή ημιστερεά λίπη και ως μαγειρικό λίπος χρησιμοποιούνται στο τηγάνισμα και το ψήσιμο σειράς τροφίμων οπως: τηγανιτές πατάτες, μπιφτέκια, χάμπεργκερς, τσίπς κάθε είδους, κρεατικών και κρεατοσκευασμάτων και κάθε μορφής τροφίμων που παρασκευάζωνται κυρίως στα καταστήματα ετοίμων φαγητών και στα ταχυφαγεία.
Του Νίκου Κατσαρού*
Οπως αναφέρει στην ανακοίνωση του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα τρανς λιπαρά αυξάνουν κατά 21% τον κίνδυνο καρδιακών νόσων και κατά 28% τον κίνδυνο θανάτου και συνεχίζει ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγιέσους <<γιατί θα πρέπει τα παιδιά μας να έχουν ένα τόσο ανασφαλές συστατικό στις τροφές τους; και καταλήγει: η εφαρμογή αυτής της στρατηγικής του ΠΟΥ για την αντικατάσταση των τρανς λιπαρών που περιλαμβάνει την προώθηση υγιεινοτέρων εναλλακτικών επιλογών και την ψήφιση νομοθεσίας κατά των βλαβερών συστατικών θα οδηγήσει στην αφαίρεση τους από την τροφική αλυσίδα και θα σημάνει μια μεγάλη νίκη κατά των καρδιακών νόσων>>.
Στη θέσπιση Kανονισμού που θα απαγορεύει την χρήση των τρανς λιπαρών στα τρόφιμα οδεύουν και οι υγειονομικές αρχές των ΗΠΑ, οι οποίες επισημαίνουν ότι αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία.
«Είναι ένα σημαντικό βήμα για την προστασία ενός μεγαλύτερου αριθμού Αμερικανών απέναντί στους πιθανούς κινδύνους των τρανς λιπαρών », δήλωσε η διευθύντρια της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) δρ. Μάργκαρετ Χάμπουργκ ανακοινώνοντας την απόφαση αυτή.
Σύμφωνα με την ίδια μια απαγόρευση της χρήσης των τρανς λιπαρών στη διατροφή των Αμερικανών θα μπορούσε να αποτρέψει κάθε χρόνο 20.000 καρδιακά επεισόδια και επιπλέον 7.000 θανάτους.
Η Υπηρεσία θα οριστικοποιήσει την απόφασή της έπειτα από μια περίοδο διαβουλεύσεων 60 ημερών, στη διάρκεια των οποίων θα συλλέξει περισσότερες πληροφορίες και θα καθορίσει τον χρόνο που θα χρειαστεί για να εφαρμοσθεί ο νέος Κανονισμός.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ιατρικής (ΑΙΜ), τα τρανς λιπαρά αυξάνουν το ποσοστό της κακής χοληστερίνης στο αίμα και τους κινδύνους εμφάνισης καρδιαγγειακών ασθενειών.
Το Ινστιτούτο έχει καταλήξει ότι τα τρανς λιπαρά δεν προσφέρουν κανένα όφελος στην υγεία των ατόμων και ότι δεν υπάρχει κανένα όριο κάτω από το οποίο η κατανάλωσή τους να μην είναι επιβλαβής.
Οι πρώτες εκστρατείες κατά των τρανς λιπαρών έχουν ξεκινήσει από ομάδες προάσπισης των καταναλωτών πριν περίπου 10 χρόνια. Σε απάντηση, πολλές βιομηχανίες τροφίμων μείωσαν εθελοντικά τα ποσοστά των λιπαρών αυτών σε μεγάλο αριθμό τροφίμων τους εφαρμόζωντας τεχνικές διαφορετικές εκείνης της υδρογόνωσης των φυτικών ελαίων.
Χάρη στις προσπάθειες και τις εκστρατείες ενημέρωσης, η κατανάλωση τρανς λιπαρών από τους Αμερικανούς έχει μειωθεί σημαντικά, σημειώνει η FDA.
Επίσης η Νέα Υόρκη και κάποιες άλλες πολιτείες έχουν ήδη απαγορεύσει τη χρήση τους.
Από την αναγραφή το 2006 της ύπαρξης των λιπαρών αυτών στις ετικέτες των τροφίμων, η κατανάλωσή τους στις ΗΠΑ μειώθηκε από 4,6 γραμμάρια την ημέρα το 2003 σε περίπου 1 γραμμάριο την ημέρα το 2012 (μείωση 78%), σύμφωνα με την υπηρεσία.
Εξάλλου πολλές αλυσίδες παρασκευής και διανομής τροφίμων στις ΗΠΑ έχουν ήδη αποδείξει ότι η πλειονότητα των τροφίμων που περιέχουν τρανς λιπαρά —όπως οι πίτσες, τα μπισκότα, το ποπ-κορν— μπορούν να παρασκευαστούν χωρίς αυτά.
Η Δανία ήταν η πρώτη χώρα της Ε,Ε, που από το 2008 έχει απαγορεύσει την παραγωγή τρανς λιπαρών, στην συνέχεια και άλλες χώρες-μέλη έλαβαν μέτρα.
Η ΕΕ δεν έχει απαγορεύσει μέχρι σήμερα τα τρανς λιπαρά, παρόλο που το διαπραγματεύεται για αρκετά χρόνια, όχι γιατί αμφισβητεί τις βλάβες που προκαλούν τα τρανς λιπαρά στον οργανισμό, αλλά αιτία είναι οι γραφειοκρατικές διαδικασίες. Κάθε χώρα-μέλος υποβάλει κάθε χρόνο έκθεση στην ΕΕ, σχετικά με τα επίπεδα τρανς λιπαρών η οποία και εκτιμά και έχει αναγνωρίσει την επικινδυνότητα τους.
Είναι γεγονός ότι τα φυτικά λίπη (μαργαρίνες,βιτάμ, κλπ) που κυκλοφορούν συσκευασμένα στην ελληνική αγορά δεν περιέχουν τρανς λιπαρά και συνεπώς είναι απόλυτα ασφαλή,Η χώρα μας ποτέ δεν πρότεινε στην ΕΕ, την εφαρμογή ενός Κανονισμού για την προστασία του καταναλωτή,πάντα ακολουθούσαμε πολλές φορές και καταϊδρωμένοι την εφαρμογή ενός Κανονισμού που άλλοι είχαν προτείνει.Ισως τώρα είναι η ευκαιρεία η χώρα μας να προτείνει στην ΕΕ, την απαγόρευση των τρανς λιπαρών ή τουλάχιστον να εφαρμόσει το μέτρο σε εθνικό επίπεδο,
Μόνο οι βιομηχανικές μαργαρίνες που κυκλοφορούν σε μορφή χύμα και που ενδεχόμενα να χρησιμοποιούνται σε ταχυφαγεία και σε καταστήματα έτοιμου φαγητού πιθανόν να περιέχουν τρανς λιπαρά,
Σε γενικές γραμμές, συστήνουμε να μειώσετε την πρόσληψη των τρανς λιπαρών εξετάζοντας, τους πίνακες των συστατικών, που αναγράφονται στα συσκευασμένα τρόφιμα, αποφεύγοντας αυτές που περιέχουν υδρογονωμένα ή μερικώς υδρογονωμένα λίπη, καθώς και τις τηγανισμένες ή μαγειρεμένες, με φυτικό λίπος, τροφές, όπως ενδεχόμενα σε ταχυφαγεία και σε καταστήματα έτοιμου φαγητού.
*Π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ
Επιστ. Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ
Διευθυντής Τμήματος Διατροφολογίας NEW YORK COLLEGE